2.3.3.

Ürün Yaşam Döngüsü ve Sürdürülebilir Tasarım

Ürünler, doğrusal bir sistemde üretilir, tüketilir ve atık haline gelir. Bu sistemde üretilen tüm tasarımlar, üretimden kullanım aşamasına, ardından ortadan kaldırılmaya ve bir daha kullanılmamaya yönelik bir yapıya sahiptir. Bu anlayış çerçevesinde ürünlerin, kullanım sonrasında çöp veya atık olarak değerlendirilmesi, onların ikinci bir yaşam şansı bulmasını engeller.   

Cradle to Cradle (Beşikten Beşiğe) yaklaşımı, ürünlerin yaşam döngüsü boyunca atık oluşturmak yerine, sürekli olarak yeniden kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir hale getirilmesini amaçlayan sürdürülebilir bir tasarım felsefesidir. Bu yaklaşıma göre, ürünler iki döngü içerisinde yeniden kullanılabilir hale gelir. "Biyolojik Döngü", ürünlerin kullanım sonrası çevreye zarar vermeden doğaya kompost olarak karışmasını ifade eder. "Endüstriyel Döngü" ise doğada çözülemeyen ürünlerin geri dönüşüm yoluyla tekrar sisteme kazandırılmasını sağlar. 

Tasarımcılar, sürdürülebilirliği tasarımlarında uygulamak için birçok parametreye başvurabilirler. Bu noktada, “Sürdürülebilirliğin 6R’si (6R’s of Sustainability)” olarak adlandırılan birtakım stratejiler konuya yardımcı olur. Sürdürülebilirliğin 6R’si, esasen parametrelerden Recycle, Reduce ve Reuse’u kapsayan ve 3R olarak bilinen halinin zaman içerisinde evrilmiş ve geliştirilmiş halidir. 

 Sürdürülebilir Ürün Tasarımı İlkeleri Ürün Yaşam Döngüsünde Ne İfade Eder? 

Sürdürülebilir ürün tasarımı, çevresel etkileri azaltarak, ekonomik faydaları artırarak ve sosyal sorumluluğu gözeterek ürünlerin tasarlanmasını amaçlar. AB Eko-tasarım Yönetmeliği çerçevesinde belirlenen sürdürülebilir ürün tasarımı ilkelerinin ürün yaşam döngüsü açısından ne ifade ettiğine dair açıklamalar aşağıdadır: 

Dayanıklılık ve Uzun Ömürlülük İlkesi 

• Ürünlerin dayanıklı olması ve uzun süre kullanılabilir olması sağlanır. Bu, ürünlerin sık sık değiştirilmesini engeller ve kaynak tüketimini azaltır. 

Bakım ve Yenileme İlkesi:  

• Ürünler, kolayca onarılabilir ve bakım talimatları ile birlikte tasarlanır. Bu, ürünlerin kullanım ömrünü uzatır ve atık miktarını azaltır. 

Zararlı Kimyasallardan Kaçınma İlkesi:  

• Ürün tasarımında insan sağlığına ve çevreye zarar verebilecek kimyasalların kullanımından kaçınılır. 

Enerji Kullanımı ve Enerji Verimliliği İlkesi:  

• Ürünlerin üretim, kullanım ve bertaraf süreçlerinde minimum enerji tüketimi hedeflenir. Enerji verimli teknolojiler ve üretim yöntemleri kullanılır. 

Su Kullanımı ve Su Verimliliği İlkesi:  

• Ürünlerin üretim, kullanım ve bertaraf süreçlerinde minimum su tüketimi hedeflenir. Atık su yönetimi için de uygulamalar benimsenir. 

Kaynak Kullanımı ve Kaynak Verimliliği İlkesi 

• Tasarım sürecinde minimum malzeme kullanımı ve atık üretimi hedeflenir. Geri dönüştürülmüş ve yenilenebilir malzemeler tercih edilir. 

Çevresel Etki İlkesi:  

• Ürünlerin yaşam döngüsü analizi yapılarak çevresel etkileri değerlendirilir ve bu etkiler minimize edilir. 

Geri Dönüştürülmüş İçerik ve Geri Dönüştürülebilirlik (Kapatıcı Döngüler) İlkesi: 

• Ürünler, yaşam döngüsünün sonunda geri dönüştürülebilecek veya yeniden kullanılabilecek şekilde tasarlanır. Döngüsel ekonomi ilkeleri benimsenir.

Beklenen Atık Üretimi İlkesi - Tasarım İnovasyonu: 

• Sürekli iyileştirme ve yenilikçilik kültürü benimsenir. Yeni ve sürdürülebilir tasarım yaklaşımları sürekli olarak araştırılır ve uygulanır. 

AB Eko-Tasarım Yönetmeliğinde Yer Almamakla Birlikte; 
Ülkemizin de büyük ölçüde uyum sağladığı ve yürürlükte olan AB’nin Kurumsal Sürdürülebilirlik Raporlaması (Corporate Sustainability Reporting Directive) düzenlemeleri ile Özen Yükümlülüğü Direktifi’nde (Directive on Corporate Sustainability Due Diligence) kültürel ve sosyal uygunluk ilkelerinin de ürün yaşam döngüsü açısından etkilerinden söz edilebilir.  
 

Kültürel ve Sosyal Sorumluluk: 

• Ürünlerin tasarımında kültürel ve sosyal faktörler göz önünde bulundurulur. Yerel topluluklara ve işçilere fayda sağlayacak şekilde tasarım yapılır. Yerel üreticiler tercih edilerek ulaşım kaynaklı emisyonlar ve lojistik maliyetleri düşürülür.  

Ürün Yaşam Döngüsü Analizi (LCA) Nedir, Neden Yapılır?
Yaşam döngüsü analizi (LCA), bir ürünün hammaddeden üretime, kullanım sürecinden atık yönetimine kadar olan tüm aşamalarındaki çevresel etkilerini değerlendiren bir yöntemdir. Bu analiz, ürünlerin çevresel etkilerini belirlemek ve en aza indirmek için tasarım sürecinde kritik bir rol oynar. LCA, enerji tüketimi, su kullanımı, sera gazı emisyonları ve atık üretimi gibi faktörleri değerlendirir. Bu veriler, tasarımcıların ve üreticilerin daha sürdürülebilir ürünler oluşturmasına yardımcı olur. 
 

LCA'nın Hazır Giyim Sektörüne Faydaları Nelerdir? 

• Çevresel Etkiyi Anlama: Ürünlerin hangi aşamalarda en fazla çevresel etkiye sahip olduğunu belirleyerek bu etkiyi minimize etmek için stratejiler geliştirmeye yardımcı olur. 

• Sürdürülebilir Malzeme Seçimi: Farklı malzemelerin çevresel etkisini karşılaştırarak en sürdürülebilir malzemeleri seçmeye yardımcı olur. 

• Üretim Süreçlerini Optimize Etme: Daha az enerji ve su kullanarak, daha az atık üreterek üretim süreçlerini optimize etmeye yardımcı olur. 

• Kullanım Ömrünü Uzatma: Ürünlerin kullanım ömrünü uzatmak için tasarım ve üretimde yapılabilecek değişiklikleri belirlemeye yardımcı olur. 

• Geri Dönüşüm ve Geri Kullanım: Ürünlerin geri dönüştürülebilirliğini ve geri kullanılabilirliğini artırmak için tasarımda yapılabilecek değişiklikleri belirlemeye yardımcı olur. 

LCA’nın Hazır Giyim Sektöründe Uygulama Adımları Nelerdir? 

• Hedef ve Kapsam Belirleme: LCA'nın amacı ve kapsamı net bir şekilde belirlenir (örn. çevresel etkiyi azaltmak, maliyetleri düşürmek, sürdürülebilirlik raporlaması yapmak). Analizin hangi aşamaları kapsayacağı belirlenir (hammadde tedariki, üretim, dağıtım, kullanım, bertaraf). 

• Veri Toplama: Ürünlerin tüm yaşam döngüsü boyunca kullanılan malzemeler, enerji, su ve diğer kaynaklar ile ilgili veriler toplanır. 

• Envanter Oluşturma: Toplanan veriler kategorilere ayrılarak bir envanter oluşturulur. 

• Etki Değerlendirmesi: Envanterdeki veriler, sera gazı emisyonları, su kirliliği, atık oluşumu gibi çevresel etkilere dönüştürülür. 

• Sonuçların Yorumlanması: Elde edilen sonuçlar analiz edilir ve ürünün çevresel etkisini minimize etmek için öneriler geliştirilir. 

Ürün Yaşam Döngüsü Yaklaşımları Nelerdir?
 

Cradle to Grave (Beşikten Mezara) Yaklaşımı:	Ürünün hammaddeden nihai bertarafına kadar tüm yaşam döngüsünü kapsar.  Hammadde çıkarımı, üretim, dağıtım, kullanım, geri dönüşüm ve atık bertarafını kapsar.  Çevresel etkilerin tüm aşamalarda değerlendirildiği kapsamlı bir yaklaşımdır.  Ürünün tüm yaşam döngüsü boyunca çevresel etkileri tam olarak değerlendirilir.  Veri toplama ve analiz süreci uzun ve maliyetli olabilir.
Cradle to Gate (Beşikten Kapıya) Yaklaşımı:	Ürünün hammaddeden fabrikadan çıkışına kadar olan yaşam döngüsünü kapsar.  Hammadde çıkarımı, üretim ve fabrika çıkışını kapsar.  Özellikle üretim süreçlerine odaklanmak isteyen firmalar için uygundur.  Daha dar kapsam nedeniyle veri toplama ve analiz süreci daha hızlıdır.  Ürünün dağıtım, kullanım ve bertaraf aşamaları değerlendirilmez.
Gate to Gate (Kapıdan Kapıya) Yaklaşımı:	Sadece üretim sürecine odaklanır ve fabrika girişinden çıkışına kadar olan süreçleri kapsar.  Üretim sürecini kapsar.  Üretim süreçlerinin çevresel etkilerini detaylı olarak incelemek isteyen firmalar için uygundur.  Üretim sürecinin optimize edilmesi için spesifik veriler sağlar.  Hammadde tedariki ve ürünün kullanım ömrü boyunca oluşan etkiler değerlendirilmez.
Cradle to Cradle (Beşikten Beşiğe) Yaklaşımı:	Ürünlerin yaşam döngüsü sonunda yeniden kullanıma veya geri dönüşüme tabi tutulmasını amaçlar.  Hammadde çıkarımı, üretim, dağıtım, kullanım ve yeniden kullanım veya geri dönüşümü kapsar.  Döngüsel ekonomi ilkelerini benimseyen firmalar için uygundur.  Atık oluşumunu minimize eder ve kaynakların verimli kullanımını teşvik eder.  Geri dönüşüm ve yeniden kullanım süreçlerinin yönetimi karmaşık olabilir.
Well-to-Wheel (Kaynaktan Tekerleğe) Yaklaşımı:	Enerji ürünlerinin yaşam döngüsünü değerlendirir, enerji kaynağından son kullanıcıya kadar olan süreçleri kapsar.  Enerji kaynağı çıkarımı, taşıma, üretim, dağıtım ve tüketimi kapsar.  Özellikle enerji ve ulaşım sektörlerinde kullanılır.  Enerji üretim ve tüketim süreçlerinin detaylı analizi için uygundur.  Diğer yaşam döngüsü aşamaları göz ardı edilebilir.
Use Phase (Kullanım Aşaması) Yaklaşımı:	Ürünün kullanım ömrü boyunca çevresel etkilerini değerlendirir.  Ürün kullanımı ve bakım süreçlerini kapsar.  Ürünlerin kullanım aşamasındaki performansını ve çevresel etkilerini optimize etmek isteyen firmalar için uygundur.  Ürünün gerçek kullanım koşullarındaki etkilerini değerlendirir.  Üretim ve bertaraf aşamalarını kapsamaz.
Life Cycle Costing (LCC) Yaklaşımı:	Ürünün yaşam döngüsü boyunca tüm maliyetlerini değerlendirir.  Hammadde, üretim, kullanım, bakım ve bertaraf maliyetlerini kapsar.  Ekonomik analiz yapmak isteyen firmalar için uygundur.  Ürünlerin toplam maliyetlerinin belirlenmesine yardımcı olur.  Çevresel etkileri değerlendirmez.

LCA Yaklaşımı Neye Göre Seçilir? 

• Proje Amacı ve Hedefleri: Analizin amacı (örn. çevresel etkiyi azaltmak, maliyetleri düşürmek) hangi yaklaşımın kullanılacağını belirler. 

• Ürün ve Süreç Özellikleri: Ürünün karmaşıklığı, yaşam döngüsü aşamaları ve süreçlerin özellikleri en uygun analiz yaklaşımını seçmeyi etkiler. 

• Veri Erişimi ve Kalitesi: Mevcut veri kaynaklarının kalitesi ve erişilebilirliği hangi veri toplama yöntemlerinin kullanılacağını belirler. 

• Zaman ve Kaynak Kısıtları: Analiz için ayrılan zaman ve mali kaynaklar uygulanacak yöntemin kapsamını ve detay seviyesini etkiler. 

• Yasal ve Düzenleyici Gereklilikler: Sektör spesifik yasal ve düzenleyici gereklilikler, analizde dikkate alınması gereken kriterleri ve standartları belirler. 

• İç ve Dış Paydaşların Beklentileri: Müşteriler, yatırımcılar, düzenleyiciler ve diğer paydaşların beklentileri LCA'nın hangi yönlerine odaklanılacağını etkileyebilir. 

• Teknolojik ve Bilimsel Gelişmeler: Yeni teknolojiler ve bilimsel gelişmeler daha hassas ve güvenilir analiz yöntemlerinin uygulanmasını sağlayabilir. 

Firmalar Ürünlerinin Yaşam Döngüsü Analizini Yaparken Hangi Bilgilere Ulaşmalıdır? 

Hazır giyim firmaları, ürünlerinin yaşam döngüsü analizini (LCA) yaparken, kendi firmalarından toplayabilecekleri verilerin yanı sıra, fason işlemler için tedarikçilerinden de önemli veriler toplamalıdır. Bu veriler, hammaddelerin kaynağı, üretim süreçleri ve lojistik gibi kritik bilgileri içerir ve ürünlerin genel çevresel ayak izini doğru bir şekilde değerlendirmek için gereklidir. 

Tedarikçilerden doğru ve kapsamlı veriler toplayabilmek için, bu verileri toplayıp iletebilecek kapasiteye sahip tedarikçilerle çalışmak önemlidir. Bu sayede, firmalar LCA'yı daha doğru ve etkin bir şekilde gerçekleştirebilir ve ürünlerinin çevresel etkisini azaltmak için daha bilinçli kararlar verebilirler. Eğer tedarikçilerden LCA verileri toplanmazsa, firmalar ürünlerinin gerçek çevresel ayak izini tam olarak göremediklerinden, hatalı kararlar verebilirler. Bu durum, firmaların sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını zorlaştırabilir ve tüketiciler arasında güven kaybına yol açabilir. 

Dolayısıyla, firmaların LCA'yı başarılı bir şekilde gerçekleştirebilmeleri için, fason işlemler için tedarikçilerle yakın iş birliği yapmaları ve bu tedarikçilerden gerekli tüm verileri toplamaları son derece önemlidir. 

Firmalar, ürünlerinin yaşam döngüsü analizini (LCA) yaparken çeşitli departmanlardan kapsamlı veri toplamalıdır.  

Tedarik Zinciri ve Lojistik Departmanı: 

• Hammadde Bilgileri: Kullanılan hammaddelerin türü, miktarı ve tedarik yerleri. 

• Nakliye ve Dağıtım: Hammaddelerin ve nihai ürünlerin taşınmasında kullanılan ulaşım modları, mesafeler, nakliye sırasında tüketilen yakıt miktarları ve türleri. 

Satın Alma Departmanı: 

• Hammadde ve Malzeme Tedariki: Tedarik edilen hammaddeler ve malzemelerin türü, miktarı ve maliyetleri. 

• Tedarikçi Bilgileri: Tedarikçi firmaların sürdürülebilirlik politikaları ve çevresel performansları. 

Üretim ve Operasyon Departmanı: 

• Üretim Süreci Verileri: Üretim aşamalarında kullanılan enerji türleri (elektrik, doğalgaz vb.), miktarları ve üretim sürecinde tüketilen su miktarları. 

• Terbiye / baskı / boya işlemleri: Kullanılan tüm boya, mürekkep ve kimyasalların detaylı listesi ve menşei bilgileri, bu malzemelerin üretim sürecindeki çevresel etkileri (enerji, su ve kimyasal tüketimi), kullanılan kimyasalların toksisite seviyeleri, atık su ve atık gazların üretim ve bertarafı ile ilgili detaylı bilgiler, havaya salınan VOC (Uçucu Organik Bileşikler) ve diğer kirleticilerin seviyeleri. 

• Üretim Atıkları: Üretim süreçlerinde oluşan atık miktarları ve türleri. 

• Emisyon ve Kirlilik Verileri: Üretim sırasında salınan sera gazı ve diğer kirleticiler. 

Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) Departmanı: 

• Ürün Tasarımı: Ürünün tasarım özellikleri, kullanılan malzemeler ve üretim teknikleri. 

• Ürün Performansı: Ürünün kullanım ömrü boyunca performansı ve dayanıklılığı. 

• Malzeme Seçimi: Kullanılan hammaddelerin çevresel etkileri ve alternatif malzemelerin değerlendirilmesi. 

Çevre ve Sürdürülebilirlik Departmanı: 

• Çevresel Etki Değerlendirmesi: Üretim süreçlerinin ve ürünün yaşam döngüsü boyunca çevresel etkileri. 

• Sürdürülebilirlik Stratejileri: Çevresel sürdürülebilirlik hedefleri ve politikaları. 

• Geri Dönüşüm ve Bertaraf: Ürünlerin ömrü sonunda nasıl geri dönüştürüleceği veya bertaraf edileceği. 

Kalite Kontrol Departmanı: 

• Kalite ve Dayanıklılık Verileri: Ürünlerin kalite standartlarına uygunluğu ve dayanıklılık test sonuçları. 

• Ürün Hataları ve Onarım: Ürünlerin hasar görme olasılığı ve onarım gereksinimleri. 

Maliyet Muhasebesi ve Finans Departmanı: 

• Finansal Veriler: Üretim ve işletme maliyetleri, enerji ve su tüketim maliyetleri. 

• Maliyet Analizleri: Ürün yaşam döngüsü boyunca oluşan maliyetlerin analizi. 

Pazarlama ve Satış Departmanı: 

• Tüketici Geri Bildirimleri: Ürün hakkında müşteri geri bildirimleri ve memnuniyet düzeyi. 

• Pazar Trendleri: Sürdürülebilir ürünlere olan talep ve pazar trendleri. 

İnsan Kaynakları Departmanı: 

• Çalışan Eğitimi: Sürdürülebilirlik konusundaki çalışan eğitimleri ve farkındalık programları. 

• Çalışma Koşulları: Üretim süreçlerinde çalışanların sağlık ve güvenlik koşulları. 

Ürünün Karbon Ayak İzi ve Su Ayak İzi Analizi 

Karbon ayak izi ve su ayak izi analizleri, bir ürünün çevresel etkilerini daha spesifik olarak ölçmek için kullanılan yöntemlerdir.  

• Karbon Ayak İzi: Bir ürünün karbon ayak izi, üretiminden bertaraf edilmesine kadar geçen tüm süreçlerde atmosfere salınan toplam sera gazı miktarını ifade eder. Bu ölçüm, ürünün yaşam döngüsü boyunca çeşitli aşamalarda tüketilen enerji ve kullanılan hammaddeler sonucu salınan karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazlarının miktarını içerir. Karbon ayak izi genellikle ton karbondioksit eşdeğeri (ton CO2e) birimi ile ölçülür. 

• Su Ayak İzi: Bir ürünün su ayak izi, üretiminden bertaraf edilmesine kadar geçen tüm süreçlerde tüketilen toplam su miktarını ifade eder. Bu ölçüm, ürünün hammaddelerinin yetiştirilmesi, üretim süreçleri, kullanımı ve geri dönüşüm aşamalarında tüketilen su miktarını içerir. Su ayak izi genellikle litre veya metreküp (m³) su birimi ile ölçülür. 

Bu analizler, tasarım ve üretim süreçlerinde daha az karbon ve su tüketen yöntemlerin benimsenmesine yardımcı olur. 

Karbon Ayak İzi ve Su Ayak İzi Analizinin Faydaları Nelerdir? 

• Ürünlerin Çevresel Etkisini Anlama: Ürünlerin hangi aşamalarda en fazla karbon ayak izi ve su ayak izi oluşturduğunu belirleyerek bu etkiyi minimize etmek için stratejiler geliştirmeye yardımcı olur. 

• Sürdürülebilir Malzeme Seçimi: Farklı malzemelerin karbon ayak izi ve su ayak izini karşılaştırarak en sürdürülebilir malzemeleri seçmeye yardımcı olur. 

• Üretim Süreçlerini Optimize Etme: Daha az enerji ve su kullanarak, daha az atık üreterek üretim süreçlerini optimize etmeye yardımcı olur. 

Karbon Ayak İzi ve Su Ayak İzi Ölçümlerinde Önemli Noktalar Nelerdir? 

• Hedef Belirleme:
  Analizin amacı ve kapsamı net bir şekilde belirlenmelidir. 

• Tüm Yaşam Döngüsünü Kapsama: 
  Ürünün hammaddeden nihai ürün haline gelene kadar olan tüm aşamaları dikkate alınmalıdır. 
  Üretim, nakliye, kullanım ve bertaraf süreçleri göz önünde bulundurulmalıdır. 

• Doğru ve Güvenilir Veri Toplama: 
  Kullanılan enerji miktarları, su tüketimi, hammaddelerin türü ve miktarı gibi veriler doğru bir şekilde toplanmalıdır. 
  Veri kaynaklarının güvenilir ve güncel olması önemlidir. 

• Etki Değerlendirmesi: 
  Toplanan veriler çevresel etkilere dönüştürülerek analiz edilmelidir. 
  Karbon emisyonları ve su tüketimi gibi çevresel etkiler doğru bir şekilde değerlendirilmelidir. 

• Yöntem ve Standartlar: 
  Karbon ve su ayak izi hesaplamalarında uluslararası kabul görmüş standartlar ve yöntemler kullanılmalıdır. 
  ISO 14040, ISO 14044 (Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi), ISO 14067, GHG Protocol (Greenhouse Gas Protocol) gibi standartlar rehber olarak kullanılabilir. 

• Sonuçların Yorumlanması:
  Elde edilen sonuçlar analiz edilmeli ve ürünün çevresel etkisini minimize etmek için öneriler geliştirilmelidir. 

Firmalar Ürünlerinin Karbon ve Su Ayak İzini Ölçmek İçin Hangi Bilgilere İhtiyaç Duyar? 

• Hammadde Bilgileri: 
  Satın Alma Departmanı: Kullanılan hammaddelerin türü, miktarı ve tedarik yerleri hakkında bilgi sağlar.  
  Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) Departmanı: Hammaddelerin üretiminde tüketilen enerji ve su miktarları hakkında bilgi sağlar. 

• Üretim Süreci Verileri: 
  Üretim ve Operasyon Departmanı: Üretim aşamasında kullanılan enerji türleri (elektrik, doğalgaz vb.) ve miktarları ile üretim sürecinde tüketilen su miktarları hakkında veri sağlar. 
  Çevre ve Sürdürülebilirlik Departmanı: Üretim süreçlerinin çevresel etkileri ve sürdürülebilirlik stratejileri konusunda bilgi sağlar. 
  Kalite Kontrol Departmanı: Üretim süreçlerinin kalite standartlarına uygunluğu ve performans verileri hakkında bilgi sunar. 

• Nakliye ve Dağıtım Bilgileri: 
  Tedarik Zinciri ve Lojistik Departmanı: Hammaddelerin ve nihai ürünlerin taşınmasında kullanılan ulaşım modları, mesafeler ve nakliye sırasında tüketilen yakıt miktarları ve türleri hakkında veri sağlar. 

• Kullanım Süreci Verileri: 
  Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) Departmanı: Ürünün kullanım ömrü boyunca tüketilen enerji ve su miktarları ile ürünün bakımı ve temizliği için gereken kaynaklar hakkında bilgi sağlar. 
  Çevre ve Sürdürülebilirlik Departmanı: Ürünlerin kullanım sürecindeki çevresel etkiler hakkında veri sunar. 

• Bertaraf ve Geri Dönüşüm Bilgileri: 
  Çevre ve Sürdürülebilirlik Departmanı: Ürünün ömrü sonunda nasıl bertaraf edileceği veya geri dönüştürüleceği, bu süreçlerde tüketilen enerji ve su miktarları hakkında bilgi sağlar. 
  Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) Departmanı: Bertaraf ve geri dönüşüm süreçlerinde kullanılacak yöntemler ve bu süreçlerin etkileri hakkında bilgi sunar. 

• Finansal Veriler: 
  Maliyet Muhasebesi ve Finans Departmanı: Üretim ve işletme maliyetleri, enerji ve su tüketim maliyetleri hakkında bilgi sağlar. 

Bu departmanlardan elde edilen veriler, ürünün karbon ve su ayak izini doğru ve kapsamlı bir şekilde değerlendirmek için kritik öneme sahiptir. Bu süreç, firmanın sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına ve çevresel etkilerini minimize etmesine yardımcı olacaktır. 

Karbon Ayak İzi ve Su Ayak İzi Azaltma Stratejileri Nelerdir? 

• Sürdürülebilir Malzeme Kullanımı: Geri dönüştürülmüş, organik veya biyolojik olarak parçalanabilir malzemeler kullanılmalıdır. 

• Enerji Verimliliği: Üretim süreçlerinde daha az enerji kullanmak için enerji tasarruflu ekipmanlar ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır. 

• Su Tasarrufu: Üretim süreçlerinde daha az su kullanmak için su tasarruflu teknolojiler ve su geri dönüşüm sistemleri kullanılmalıdır. 

• Atık Yönetimi: Atık oluşumu minimize edilmeli ve atıklar geri dönüştürülmeli veya kompostlanmalıdır.  

• Ulaşım ve Lojistik: Ürünlerin taşınması için daha az emisyon üreten ulaşım modları ve lojistik planlamaları kullanılmalıdır. 

• Uzun Ömürlü Tasarım: Ürünlerin kullanım ömrünü uzatmak için dayanıklı ve uzun ömürlü tasarımlar yapılmalıdır. 

• Geri Dönüşüm ve Geri Kullanım: Ürünlerin geri dönüştürülebilirliğini ve geri kullanılabilirliğini artırmak için tasarımlarda değişiklikler yapılabilir.  

• Tüketici Farkındalığı: Tüketicilere ürünlerin çevresel etkisi ve sürdürülebilir ürün tercihlerinin önemini anlatılmalıdır.